Vela Spila w Vela Luka na Korculi

Vela Luka to małe śródziemnomorskie miasteczko, położone na zachodnim brzegu wyspy i jest drugim co do wielkości miastem na wszystkich chorwackich wyspach. Na południowym zboczu góry Pin rat, na wysokości 130 metrów nad zatoką Kale w Vela Luka znajduje się tajemnicza jaskinia, zwana Vela Spila, jedno z najważniejszych prehistorycznych stanowisk archeologicznych w Europie. Istnieje kilka sposobów dotarcia z Vela Luki do jaskini, ale najprostszym jest skorzystanie z asfaltowej drogi z zatoki Kale, która prowadzi do wejścia do jaskini Vela. Wnętrze Vela Spila składa się z jednego dużego eliptycznego pomieszczenia o długości około 50 metrów i szerokości 30 metrów. Wejścia i otwory jaskini zapewniają wystarczającą ilość światła dziennego do pracy i przebywania w niej. W grubych warstwach gleby jaskini znaleziono pozostałości świadczące o ciągłym zamieszkiwaniu wyspy od starej epoki kamienia aż do dnia dzisiejszego. Vela Spila jest doskonałym tworem natury wykorzystywanym w przeszłości jako schronienie, symbol bezpieczeństwa i domu. Znaleziono tu pięć ludzkich grobów z mezolitu, w tym najstarszy na Adriatyku. Jako jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych w basenie Morza Śródziemnego, zainteresowało nawet angielską królową Elżbietę, która jest wielką fanką historii i od lat wspiera finansowo pracę naukowców z Uniwersytetu Cambridge, którzy są zaangażowani w badania w rejonie Vela Luka na Korculi. Archeolodzy w Vela Spila odkryli niedawno cenne przykłady ceramiki sprzed 17 500 lat. Większość paleontologów uważała, że koczownicy z epoki lodowcowej nie znali technologii sztuki ceramicznej i przedmiotów użytkowych, ale odkrycia z Korculi wykazały, że rozwój prehistorycznej ceramiki był bardziej rozpowszechniony niż wcześniej sądzili naukowcy. Odkrycia archeologiczne dostarczają dowodów na temat osadnictwa i wszystkich form życia kilku prehistorycznych społeczności ludzkich, które wykorzystywały jaskinię do codziennego życia i grzebania swoich zmarłych.